บทบาทของทหารรับจ้างรัสเซียในแอฟริกา 

ถึงแม้รัสเซียจะเสียท่าเพลี่ยงพล้ำในสงครามรัสเซีย-ยูเครน ที่ทวีปยุโรป แต่ที่ประเทศมาลี ในทวีปแอฟริกานั้น หน่วยทหารรับจ้างของบริษัทแวกเนอร์ กรุ๊ป (Wagner Group) ของรัสเซียประสบความสำเร็จในการขับไล่กองกำลังผสมของกลุ่มมุสลิมหัวรุนแรง ไอ.เอส. และอัล เคดา ออกจากพื้นที่ยึดครองทางตอนเหนือของประเทศมาลีได้สำเร็จ หลังจากที่ได้ผลักดันกองทหารฝรั่งเศสให้ถอนตัวจากมาลีไปได้ก่อนหน้านี้ ทำให้รัสเซียเป็นเพียงมหาอำนาจตะวันตกเพียงชาติเดียวที่จะได้แสวงหาผลประโยชน์จากสัมปทานการขุดทองคำ

มาลีเป็นประเทศที่มีแร่ทองคำมากที่สุดประเทศหนึ่งในทวีปแอฟริกาและปัจจุบันมาลีเป็นประเทศที่ส่งออกทองคำเป็นอันดับที่ 3 รองจากประเทศกานาและแอฟริกาใต้

ทั้งๆ ที่ทราบดีว่าแร่ทองคำมีอยู่มากมาย แต่การสัมปทานให้ขุดค้นนั้นยังต่ำกว่าศักยภาพมากจากความจริงที่ว่าแหล่งแร่ทองคำ 133 แห่ง มีเพียง 6 แห่งเท่านั้นที่มีการสัมปทานทำเหมืองขุดทองคำอย่างจริงจัง เนื่องจากในอดีตมีความไม่มั่นคงของรัฐบาลอย่างต่อเนื่องและมีการสู้รบแบบสงครามกลางเมืองอยู่เนืองๆ นั่นเอง แต่ถึงกระนั้นแระเทศมาลีก็มีรายได้จากการส่งออกทองคำถึง 70% จากรายได้ของประเทศโดยรวม

นอกจากนี้ ประเทศมาลียังมีศักยภาพในการผลิตแร่ธาตุที่มีราคาแพง เช่นเพชร ยูเรเนียม ทองแดงและบอกไซด์ อีกโดยมีปริมาณของแร่เหล่านี้มหาศาลแต่ไม่ได้รับการสำรวจขุดค้นเท่าที่ควรเหมือนทองคำ ทำให้ประเทศรัสเซีย ที่ส่งทหารรับจ้างของบริษัทแวกเนอร์ กรุ๊ป ไปช่วยกลุ่มนายทหารเผด็จการผู้ปกครองมาลีปัจจุบันรบจนได้ชัยชนะ จึงมีโอกาสที่จะตักตวงความมั่งคั่งของประเทศมาลีเพียงประเทศเดียว

FLORENT VERGNES / AFPผู้ชุมนุมในกรุงบามาโก ของประเทศมาลี ถือป้ายต่อต้านนายเอมมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศส แต่สนับสนุนประเทศรัสเซีย

บริษัทแวกเนอร์ กรุ๊ป (Wagner Group) ก่อตั้งโดยนายดมิทรี อูตคิน อดีตเจ้าหน้าที่กองทัพรัสเซียวัย 51 ปี ผู้เป็นทหารรัสเซียมียศพันโทสังกัดหน่วยข่าวกรองทางทหารของรัสเซีย (จีอาร์ยู) เคยผ่านสงครามเชเชนโดยทำหน้าที่เป็นเจ้าหน้าที่กองกำลังพิเศษโดยบริษัทแวกเนอร์นี้เริ่มปฏิบัติการในช่วงที่รัสเซียผนวกรวมไครเมียเข้าเป็นส่วนหนึ่งของประเทศใน พ.ศ. 2557 จากนั้นทหารรับจ้างของบริษัทแวกเนอร์ราว 1,000 คน ก็สนับสนุนการสู้รบของกลุ่มติดอาวุธที่สนับสนุนรัสเซียเพื่อควบคุมภูมิภาคลูฮันสก์และโดเนตสก์

พวกแวกเนอร์ส่วนใหญ่จะคัดเลือกทหารผ่านศึกของกองทัพบกรัสเซียที่ต้องการหาเงินใช้หนี้มาเข้าสังกัด ส่วนมากทหารรับจ้างเหล่านี้มีพื้นเพมาจากพื้นที่ชนบท ซึ่งมีโอกาสในการหาเงินด้วยวิธีอื่นไม่มากนัก แม้ว่าการตั้งกองทัพทหารรับจ้างเป็นการขัดต่อรัฐธรรมนูญของรัสเซียก็ตาม แต่บริษัท แวกเนอร์ก็ได้จัดหากองกำลังให้แก่รัฐบาลรัสเซียอย่างไม่อาจปฏิเสธได้

แวกเนอร์สามารถปฏิบัติการในต่างประเทศได้ และรัฐบาลรัสเซียปฏิเสธมาโดยตลอดว่ากลุ่มแวกเนอร์นี้ไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรกับรัฐบาลรัสเซียทั้งๆ ที่ศูนย์ฝึกของแวกเนอร์อยู่ในเมืองโมลกิโน (Molkino) ทางตอนใต้ของรัสเซีย ติดกับฐานทัพกองทัพรัสเซีย

จากการสืบสวนของบีบีซี ที่พบความเชื่อมโยงของอูตคินกับกลุ่มแวกเนอร์ยังพบว่า มีความเชื่อมโยงกับ นายเยฟเกนี พรีโกชิน คนสนิทของประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน โดยนายพรีโกชิน เป็นที่รู้จักในชื่อว่าเป็น     เชฟของปูติน เนื่องจากเขาเป็นเจ้าของภัตตาคารและผู้จัดเลี้ยงให้กับประธานาธิบดีปูตินและรัฐบาลรัสเซียมายาวนานปัจจุบัน

บริษัทหลายแห่งของนายพรีโกชิน เผชิญการคว่ำบาตรของสหรัฐอเมริกาเพราะ ถูกกล่าวหาว่านายเยฟเกนี พรีโกชิน มีอิทธิพลทางเศรษฐกิจและการเมืองที่เป็นภัยทั่วโลก ขณะที่ตัวเขาปฏิเสธความเกี่ยวข้องกับบริษัทกลุ่มแวกเนอร์มาโดยตลอด

พลเอกสตีเฟน ทาวน์เซนด์ ผู้บัญชาการกองกำลังสหรัฐฯ ภาคพื้นแอฟริกา (AFRICOM) ให้สัมภาษณ์ว่ามีความพยายามรับสมัครนักรบในสังกัดองค์กรแวกเนอร์ ซึ่งเป็นเครือข่ายทหารรับจ้างขนาดใหญ่ของรัสเซีย ที่ปฏิบัติงานอยู่ในหลายประเทศของแอฟริกาให้ไปรบในยูเครนโดยเป็นทหารรับจ้างมาจากลิเบียเป็นหลัก ที่ซึ่งมีทหารรับจ้างรัสเซียหลายร้อยคนทำงานให้กับกองกำลังของนายพล คาลิฟา ฮาฟตาร์

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา รัสเซียส่งทหารรับจ้างไปยังประเทศในแอฟริกาหลายประเทศ ซึ่งทหารเหล่านั้นล้วนผ่านการฝึกฝนมาอย่างหนักและเชี่ยวชาญด้านการทำสงครามโดยได้รับการสนับสนุนจากกองทัพรัสเซียให้ความช่วยเหลือด้วยการส่งทหารรับจ้างส่วนหนึ่งไปร่วมรบที่ประเทศมาลี และเชื่อว่าขณะนี้มีทหารรับจ้างรัสเซียในมาลีราว 1,000 คน นอกจากนี้ยังมีทหารรับจ้างราว 500 คนที่ปฏิบัติการอยู่ในสาธารณรัฐแอฟริกากลาง

ความจริงเรื่องการใช้กองกำลังทหารรับจ้างเพื่อพยายามทำรัฐประหารหรือยึดอำนาจประเทศเล็กๆ ในทวีปแอฟริกาได้เกิดขึ้นหลายครั้งแล้ว แต่ครั้งที่โด่งดังที่สุดก็คือเมื่อที่ เซอร์ มาร์ค แธตเชอร์ ลูกชายของอดีตนายกรัฐมนตรีมากาเร็ต แธตเชอร์ (นายกรัฐมนตรีของประเทศอังกฤษระหว่างปี 2522-2533) พยายามที่จะทำรัฐประหารที่ประเทศสาธารณรัฐอิเควทอเรียลกินีในปี 2547 โดยใช้ทหารรับจ้างชาวแอฟริกาใต้ซึ่งในอดีตเคยเป็นทหารประจำการในกองทัพแอฟริกาใต้จำนวน 32 กองพัน นำโดยนายไซมอน แมนน์ อดีตนายทหารอังกฤษแห่งหน่วยสเปเชียลแอร์เซอร์วิส (SAS) คือ ทหารประเภทหน่วยรบพิเศษเหมือนทหารป่าหวายของไทยนั่นแหละแต่ครั้งนั้นก็ล้มเหลวจนแม่ต้องออกมาช่วยไม่ให้ลูกชายติดคุกเหมือนกัน